آشنایی با سبک سیکلیک یوگا
سبک سیکلیک یوگا، سبک نوینی از یوگا (ثبت شده در ایران و خارج) می باشد. این سبک بر اساس شیوه جدید انجام تمرین های یوگا شامل آسانا، پرانایاما و مودراها می باشد. هر سیکل بطور کلی پایه گذاران آن (خانم استاد مایا ماچوه و آقای دکتر ساعد احمدی)، از سال ۱۳۷۶ در کشور ایران آموزش داده می شود. شامل چندین آسانا و حرکات تسهیل کننده است.
در هر سیکل به توالی اجرای آساناها با روش خاص، توجه ویژه ای می شود. چینش حرکات با در نظر گرفتن درجه دشواری و نیز میزان آماده سازی بدن برای حرکات، با دقت طراحی شده است. ترتیب و توالی اجرای آساناها در هر سیکل به گونهای طراحی شده که آساناهای هر سیکل، سودمندیها و آثار درمانی یکدیگر را تقویت می کنند.
سبک سیکلیک یوگا، سبک نوین اجرای تمرینهای بدنی و تنفسی یوگا است. طراحی هر سیکل را می توان به سرودن آهنگی موزون تشبیه کرد. هر یک از نُت های موسیقی جایگاه و ارزش ویژه خود را دارند اما چگونگی کنار هم قرارگرفتن آنها است که نوایی دلنشین ایجاد می کند.
با هر نُت می توان آهنگ های گوناگونی ساخت اما گاه ترتیب چینش این نُت ها به گونه ای است که باعث می شود یک قطعه موسیقی عمیقاً در جان انسان نفوذ کند.
در شیوه سیکلیک یوگا هر آسانا مانند یک نت و یک سیکل همانند قطعه موسیقی است. بر اساس توالی اجرای حرکات بدنی در هر سیکل در پایان تمرین آن، احساس ویژه ای در بدن و روان ایجاد خواهد شد.
یوگا به عنوان یک علم و هنر بهزیستی قدمتی حدود پنج هزار سال و ابعاد گوناگونی دارد. برخی از نویسندگان یوگا را هنر وارد شدن و یا گشودن قسمت ناخودآگاه وجود انسان و درک و لمس آگاهی های کیهانی (Cosmic Consciousness) و برخی دیگر علم وهنر سالم سازی تن، روان و رسیدن به کمالات معنوی می دانند.
برخی یوگا را یک شیوه سیر و سلوک عرفانی، برخی یک فلسفه چگونه زیستن، برخی یک روش و نظام بهداشتی و درمانی و برخی از آن به عنوان یک ورزش جسمانی و ذهنی نام برده اند.
حقیقت این است که یوگا همه اینها هست و با ابعاد متنوع گسترده ای که دارد می تواند در زمینه های مختلف مطرح گردد. امروزه در سراسر جهان یوگا به عنوان یک روش تسکین اعصاب، روشی برای مقاوم سازی جسمانی و روانی در مواجهه با تنش های زندگی، افزایش دهنده انرژی، آرامش دهنده ذهنی، عاملی برای پیشگیری از بیماریها و طول عمر شناخته و بکار می برند.
اگرچه همه قسمت ها و یا مباحث یوگا حائز اهمیت و جالب است با این حال تمرینات بدنی یا آساناهای یوگا بیش از قسمت های دیگر مورد توجه و آموزش قرار گرفته است و شاید عمده علت آن عینی تر و سهل تر بودن این قسمت از تمرینات یوگاست.
در کتاب گراندا سمهیتا (Gheranda Samhita) یکی از کتابهای منبع اصلی یوگا تعداد کل این حرکات را ۸۴،۰۰۰،۰۰۰ ذکر کرده که ۸۴ حرکت از آن حرکات کلیدی یا مادر می باشد و کلیه حرکات از این ۸۴ حرکت منشعب گردیده است. تمام حرکات یوگا با ملاحظات خاص و بر حسب اصول کالبد شناسی – تشریح (آناتومیکی) و کار اندام شناسی (فیزیولوژیکی) بدن طراحی گردیده است.
اجرای صحیح تمرینات بدنی و تنفسی یوگا می تواند سموم و عوامل بیماری زایی را که از طریق تغذیه نامناسب، هوای آلوده، شتاب زدگی، کارها و مشاغل تنش زا حاصل می شود پاک سازی و تصفیه نماید. تمرینات یوگا می تواند نقش موثری در تعادل کارکرد اندام های بدن ایفا کند. خستگی ها و کوفتگی های بدنی و ذهنی ناشی از سموم خون و بدکاری اندام ها و غدد درون ریز را بهبود بخشد و تاثیر بسزایی در تعادل انرژی جسم و روان بگذارد.
تمرینات یوگا به تنهایی می تواند برای سالم سازی تن و روان کافی باشد ضمن اینکه مکمل مناسب و با ارزشی برای انجام دادن بهتر ورزشهای دیگر به حساب آید.
برای مثال فردی که می خواهد فوتبال، والیبال، شنا و یا کوهنوردی بیاموزد می تواند از یوگا به عنوان مکملی برای مقاوم سازی بدنی، افزایش حجم و کیفیت تنفسی، ورزیدگی و تسلط بیشتر بر خود بهره کافی بگیرد. یک سنگ نورد بیش از هر چیزی در کنار تناسب و ورزیدگی اندام به هوشیاری، تمرکز و تصمیم گیری بجا و سریع نیاز دارد که یوگا می تواند در اختیار او بگذارد.
به طور کلی می توان گفت که یوگا مکمل خوبی برای تمام رشته های ورزشی است. حتی بسیار مفید خواهد بود که یوگا را به عنوان یک مکمل با ارزش تحصیلی و درمانی به لحاظ خاصیت آرامش دهندگی، افزایش دهنده تمرکز فکر و تسلط بر هیجانات به کار برد.
یوگاتراپی (Yoga Physical Therapy) و یوگاپسیکوتراپی (Yoga Psychotherapy) یا درمان عمومی و روان درمانی با یوگا از شیوه های متداول درمان است که نتیجه درخشانی در بهبود مشکلات جسمانی و مشکلات روانی منجمله اضطراب، تنش، ترسهای مرضی، افسردگی، مشکلات رفتاری و بسیاری از مشکلات روان – تنی) از آن حاصل گردیده است.
گزارشات مستند متعدد مبین و موید این واقعیت است و جا دارد پزشکان، روانپزشکان و روان شناسان به عنوان یک شیوه درمانی شرقی و بسیار موثر برای درمان بیماران خود به طور مستقل یا همراه با روشهای دیگر از آن بهره مند شوند.
سبک سیکلیک یوگا (Cyclic Yoga) یک روش تحقیقاتی است که طی سالهای متمادی از مشاهده و آزمایشهای کاربردی و پزشکی دوستداران یوگا بدست آمده و می توان گفت که گامی است علمی و نوین در اجرای تمرینات بدنی یوگا.
این گام اساساً بدین دلیل برداشته شده که نظام مشخص تر و حساب شده تری در اجرای تمرینات بدنی یوگا به جود آورد. برخی از حرکات یوگا سهل و برخی دشوار هستند. در طیف فوق العاده گسترده و متنوع حرکات جسمانی یوگا همواره این سوالات مطرح می شود که:
- انجام دادن یا اجرای حرکات را از کجا باید آغاز نمود؟
- با چه نظام و قاعده ای ادامه داد؟
- آیا انجام داده روزانه ۸ الی ۱۰ حرکت یوگا به طور دلخواه انسان را از فواید لازم بهره مند خواهد ساخت؟
- انتخاب حرکات بر چه اصل و قاعده ای باید استوار باشد؟
- آیا تقدم وتاخر در انجام دادن یا اجرای حرکات حائز اهمیت هستند؟
- آیا می توان هر حرکت را به دلخواه بعد از حرکت دیگر انجام داد؟
- آیا به اثرات ترکیبی حرکات می باید توجه نمود و یا این مسئله حائز اهمیت نمی باشد؟
مولفان این روش ضمن احترام صمیمانه به بزرگان یوگا در سراسر جهان و احترام به روش ها و دیدگاه های جاری و بعضاً متضاد در اجرای هاتایوگا (تمرینات جسمانی، تنفسی و مودراها…) روش سیکلیک یوگا را مطرح می نمایند.
در طراحی این شیوه تلاش شده که از یک سو، بهترین های روش های مختلف اتخاذ و از سوی دیگر با یک دید پزشکی، نظام خاصی به چگونگی اجرای تمرینات داده شود. بدین ترتیب ضمن اینکه این روش منفصل از شیوه های دیگر نمی تواند باشد، در شیوه اجرا، نظم در حرکات و افزودن حرکات تسهیل کننده با آنها متفاوت است و با اسلوب و برنامه خاص در هر جلسه تمرینات را آغاز و ختم می نماید.
طراحی هر سیکل یوگا کاری بسیار وقت گیر، دشوار، نیازمند تدقیق پزشکی به لحاظ جسمانی و روانی، هزینه زیاد و کار گروهی هماهنگ بوده است. سیزده سیکل تاکنون طراحی گردیده و امید است سیکل های بیشتری نیز افزوده گردد. تلاش مجریان این طرح بر این است تا تمرینات تنفسی و ذهنی را نیز در قالبی مشخص به صورت سیکل طراحی کنند. تا بدین ترتیب آموزش آنها عینی تر، با نظام تر،سودمندتر و راحت تر گردد.
برنامه آموزشی سبک سیکلیک یوگا همان گونه که در «موسسه بین المللی یوگا پیام مهر» در حال حاضر به اجرا گذاشته شده بدین گونه است که شاگردان طی سه دوره آموزشی ۲ ،۵ ماهه (از پایین ترین سطح (مبتدی) و سپس مقدماتی ۱ و مقدماتی ۲) آمادگی لازم برای آموزش سیکل ها را پیدا می کنند.
در این سه دوره شاگردان با مبانی و درس های مقدماتی تمرینات ارتوپدیک، تمرینات هماهنگ کننده عضلات با تنفس، اجرای صحیح حرکات یوگا، فواید آنها، تشریح بدن انسان به طور مختصر، علم تغذیه، فهم برخی از مهم ترین اصول بهداشت جسمانی و روانی آشنا می گردند و سپس به آموزش سیکل ها می پردازند.
به عنوان برنامه روزانه و بهره مند شدن از فواید کلی آساناها به تمام شاگردان در این دوره برنامه روزانه مشخص داده می شود تا طبق آن به تمرین سیکل خاصی بپردازند.