محبوبیت یوگا و سایر روشهای دیگر شرقی در میان مردمان سراسر جهان روزبهروز در حال افزایش است. آثار شگرف این روشها در ایجاد آرامش، افزایش خلاقیت و پویایی انسانها كمنظیر است. اغلب بیماریها (چه بیماریهای بدنی و چه روانی) از فقدان آرامش درونی ناشی میشود. طیف وسیع تعلیمات یوگا حتی در بهبود یا درمان بسیاری از بیمارهای جسمی و روانی از جمله اضطراب و افسردگی نیز از نظر علمی به اثبات رسیده است. اما هدف اصلی یوگا تعالی معنوی و گام نهادن در مسیر فرزانگی است. تنها در چنین مراتب بالایی از ادراك و آگاهی است كه می توان بینش عمیقی را نسبت به ذات خدا كسب نمود. برای دستیابی به این شرایط ویژه انسان به افزایش سطح هشیاری خود نیاز دارد. برای درك ذات لایتناهی می بایستی با تمام وجود هشیار بود. یوگیهای باستانی برای دستیابی به این هشیاری راههای گوناگونی پیشنهاد كردهاند. یكی از مهمترین راههای پیشنهاد شده انجام تمریناتی به نام مودرا است.
كلمه مودرا در زبان سانسكریت از ریشه مود (Mud) به معنی حال خوش، خوشحالی و سرور مشتق شده است. بنابراین مودرا، تمرینات سرورآور یا لذتبخش معنا میشود. معنای دیگر كلمه مودرا، حالات، اشاره، نماد یا وضعیتهای اسطوره ای و نیز مهر كردن رازهای پنهان است. گاه انسان با دستها و یا چشمها بدون صحبت كردن به معنای موردنظر اشاره میكند و با زبان سمبلیك ارتباط برقرار میكند. یوگیهای باستانی این زبان سمبلیك را در تمرینات مودرا برای اشاره به سطح هشیاری استفاده كردهاند.
مودراها در واقع حالاتی هستند كه برای برقراری پیوند میان سطح آگاهی انسانی با آگاهی كل كائناتی طراحی شدهاند. در یك مودرا ممكن است تمام قسمتهای بدن به صورت تركیبی از آسانا، پرانایاما و نیز تكنیكهای تمركز فكر و تصور و تخیل درگیر باشند. این تركیب برای افزایش سطح آگاهی، میزان تمركز و هشیاری فرد مؤثر هست. تمرینات مودرا میبایست در پس كسب مهارت كافی در آسانا، پرانایاما و باندا و برطرف شدن انسدادهای عمده در مسیر كانالهای انرژی و نیز زیر نظر مستقیم استاد یوگا و به روش صحیح انجام شوند. در چنین شرایطی كاربرد مودرا با پیدایش تغییراتی در سطح هشیاری و توان روانی سالك راه خودشناسی همراه خواهد بود.
در ابتدا این تمرینها باعث میشوند كه فرد از جریان انرژی پرانا در بدن خود آگاهی یابد و در مراحل بعدی توازن میان انرژی پرانا در سطح انرژی جسمی (آنامایاكوشا Anamaya Kosha)، ذهنی (مانومایاكوشا Manomaya Kosha) و پرانیك (پرانامایاكوشا Pranamaya Kosha) بدن انسان را برقرار میكند و سرانجام با انعكاس ویژه این انرژیها در بدن و تمركز آنها بر چاكراهای فوقانی باعث افزایش سطح آگاهی فرد میشوند.
