ارتباط موثر بین زوجین
زن و شوهر برای داشتن یک زندگی آرام، بدون دردسر و کم‌دغدغه به محیطی سرشار از صمیمت، صداقت، محبت و احترام نیازمندند. رابطه با همسر دارای اصول و قواعدی است که با رعایت این اصول می‌توان زندگی را به تجربه‌ای ارزشمند و شادی‌آفرین تبدیل کرد. یکی از مهمترین این قواعد کسب مهارت گفتگو است .
گفتگو همچون كلیدی، بسیاری از درهای صمیمیت را به روی زوجین باز می‌كند و هنری است كه از طریق آن می‌توان از كاهش محبت و سوء تفاهم در زندگی مشترك پیشگیری نمود.
در یک دنیای کامل، ارتباطاتی که بر مبنای «دادن و گرفتن» است، میتواند بسیار مفیدتر از تلاش برای گرفتن یکجانبه، بدون توجه به نظرات دیگران باشد.
دیپلماسی مهارتی است که ارزش یادگیری دارد. نیاز دیپلماسی فقط در روابط بین المللی احساس نمی شود بلکه در «روابط داخلی» مانند ارتباط شخصی با نزدیکترین و عزیزترین افراد زندگی نیز بسیار ارزشمند است. یکی از مهمترین و متداول ترین حوزه هایی که زوج درمانگر برای درمان مشکلات زناشویی بر آن تمرکز می کنند، مهارت های ارتباطی است. توانایی در گفتگوی مؤثر با شریک زندگی، منجر به ایجاد رابطه بهتر و رضایت بخش تر خواهد شد. شاید تعجب کنید که ارتباط قوی در اتاق نشیمن موجب بالا رفتن رضایت جنسی در اتاق خواب می شود.
در یك گفتگوی صحیح بایستی هر فرد برای برقراری ارتباط كارآمد مهارت‌هایی را در خود ایجاد نماید، كه در ذیل به آنان اشاره می‌شود:
چالش‌های گفتگوی مؤثر بین زوجین
یکی از معضلات اصلی گفتگوهای زوجین این است که پیامی که فرد قصد انتقال آن را دارد لزوما همان پیامی نیست که ارسال می‌کند و پیام دریافت شده لزوما همان پیامی نیست که ارسال شده است. برای مثال مردی قصد دارد به همسرش بگوید دوستش دارد. صبح که در حال بیرون رفتن از منزل است، متوجه خاک روی میز می‌شود. به ذهنش می‌رسد به جای اینکه او را بیدار کند، روی میز یک قلب بکشد. پس به جای گفتن دوستت دارم یک قلب می‌کشد. همسرش بعد از دیدن آن فکر می‌کند که این پیام، اعتراض نسبت به کثیفی منزل است!
در اینگونه موارد شاهد تعارض یا برداشت اشتباه از یک پیام هستیم. در این شرایط تنها یک طرف مقصر نیست. هر دو طرف در فرستادن و دریافت کردن اطلاعات خطا انجام داده‌اند. نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که پیام فرستاده شده تنها به شکل کلامی نیست، بلکه جنبه‌های غیر کلامی بخش بزرگی از یک گفتگو را شکل می‌دهند.
این جنبه‌های غیرکلامی شدیدا محتوای کلام را تغییر می‌دهند. برای مثال اگر فردی به شما بگوید دوستتان دارد در حالیکه پوزخندی بر لب دارد، شما محتوای کلام او را برعکس برداشت می‌کنید. در حالیکه اگر فردی که این جمله را بیان می‌کند به چشمان شما محبت آمیز نگاه کند، شما این جمله را باور خواهید کرد.
شیوه‌های غالب مهارت گفتگو با همسر
برخی افراد در هنگام گفتگو منفعلانه عمل می‌کنند. این افراد خواسته‌ها و نیازهای خود را صریح و روشن بیان نمی‌کنند و همیشه در هاله‌ای از ابهام رفتار می‌کنند. معمولا اعتماد به نفس کافی برای بیان خواسته‌هایشان را ندارند یا فکر می‌کنند ممکن است به دیگران آسیب بزنند. ولی در واقع با منفعل بودنشان بیشتر باعث آزار دیگران می‌شوند. برخی افراد به شیوه منفعلانه، خشم خود را بروز می‌دهند. این افراد به جای اینکه خواسته خود را بیان کنند، انتظار دارند طرف مقابلشان خواسته آنها را بفهمد.
در مقابل افراد منفعل، افرادی‌اند که مهاجمانه برخورد می‌کنند. این افراد دائما دیگران را متهم می‌کنند و با شیوه پرخاشگرانه نیازها و خواسته‌های خود را مطرح می‌کنند.
بهترین سبک گفتگو، سبک مبتنی بر جرات است. در این سبک فرد تمام خواسته‌ها، احساسات و نیازهایش را بیان می‌کند، بدون آنکه پرخاشگری و اضطراب ایجاد نماید. در واقع جرات، لازمه یک گفتگوی مؤثر است.
مهارت های بهبود گفتگو با همسر
برای داشتن یک گفتگوی مؤثر بهترین زمان برای موضوع مورد نظرتان را مشخص کنید. در مورد تعارضات و موضوعات حساس حتما از سبک گفتگوی جراتمندانه استفاده کنید. ازدواج مانند تمامی ارتباطات انسانی بر پایه یک قرارداد اجتماعی است. در این قرارداد شما نیاز دارید مواضع روشن، خواست‌های روشن و ساختار روشنی داشته باشید. در هنگام گفتگو قوانین زیر به شما کمک خواهد کرد:
قوانین مرتبط با گوینده
- در طی گفتگو تماس چشمی با همسرتان را فراموش نکنید.
- از جملات مثبت استفاده کنید که با کلمه من شروع می‌شود. از طرف خودتان صحبت کنید نه از طرف هرکس دیگری.
- از لحن، تن صدا، زبان بدن مناسب با محتوا بهره ببرید.
- از سخن بیهوده و پرگوئی بپرهیزید و در مورد مشكلتان حرف بزنید.
- سعی كنید حتی امكان سخنان را كوتاه و مفید مطرح كنید.
- برکلامتان تسلط لازم را داشته باشید و شمرده بیان كنید و سخنانتان را در قالبی نیكو «براساس موقعیت مورد نظر» آراسته نمایید.
- از سخنان زشت كه روش انسا‌ن‌های خود باخته است پرهیز نمایید.
- اگر موضوعی برایتان مهم است كه مطرح شود، نترسید و با درایت آن را بیان كنید.
- از مجموع سخنانتان در پایان، یك جمع‌بندی و نتیجه‌گیری روشن داشته باشید.
قوانین مرتبط با شنونده
- وقتی که شنونده هستید، فقط شنونده باشید. به صحبت‌های همسرتان کامل گوش دهید. ارتباط مؤثر نیاز به تسلط بر گوش دادن موثر دارد.
- برای اینکه همسرتان متوجه شود که شما به او توجه می‌کنید می‌توانید هنگام صحبت، او را تایید کنید. شیوه‌های غیر کلامی مثل تکان دادن سر و شیوه‌های کلامی مثل اوهوم، بله و سایر کلمات مشابه، کمک کننده هستند.
- مطمئن شوید تمام پیغامی که همسرتان قصد داشته به شما منتقل کند را درک کرده اید. بدین صورت با او چک کنید: «آن چه که من از صحبت هایت شنیدم این بود که…» و یا «اگر درست از حرف هایت متوجه شده باشم، فهمیدم که تو احساس می کنی…». این نوع گفتمان به همسرتان کمک می کند تا متوجه شود برای شما مهم است و منظور اصلی او را درک کرده اید. از اینکه بگویید متوجه منظور او نشده اید، اصلا نترسید.
- سوال بپرسید. سوال پرسیدن روند گفتگو را تسهیل می‌کند. البته سوال‌هایی که به روشن شدن مسئله کمک کند نه اینکه شما را از مسیر گفتگو منحرف کند.
- همسرتان را دعوت کنید تا جزئیات و احساساتش را برایتان بگوید، به او همدلی نشان دهید.
- حرف همدیگر را قطع نکنید. حتی اگر با قسمتی و یا کل صحبت همسرتان موافق نیستید، متمرکز بمانید، توجه کنید و ارتباطتان را قطع نکنید.
چه درمقام گوینده، چه درمقام شنونده
- حرف‌های اطرافیان كه سبب دلخوری می‌شود را برای یكدیگر بازگو نكنید.
- با یكدیگر مشورت كنید، خود محوری در زندگی مشترك باعث كاهش محبت و نشاط در خانواده می‌شود.
- لجاجت را كنار بگذارید.
- از یكدیگر عیب‌جویی نكنید.
- از به كار بردن خشونت درحل مسائل پرهیز كنید.
اهمیت زبان بدن در گفتگو
هنگام گفتگو از زبان بدنتان غافل نشوید. هنگامی که قصد دارید صمیمیت خود را نشان دهید ولی با دست‌های جمع شده روی قفسه سینه نگاهش می‌کنید، پیام عدم صمیمیت را مخابره می‌کنید. به ژست‌های چهره‌ای، حالت‌های بدنی و تن صدای خود دقت کنید. به کار گیری زبان بدن از جمله مهمترین مسائل در مهارت‌های ارتباطی است که به بهبود روابط کمک می‌کند.
آداب گفتگوی مؤثر با همسر
برای اینکه کلام مؤثری بر زبان بیاورید نکات زیر حائز اهمیت هستند:
۱- همسرتان را صدا کنید. آوردن نام فرد در جلب کردن توجه وی موثر است. به غیر از اسم او، از عبارات و اصطلاحات محبت آمیز بهره ببرید. به طور کلی در انتخاب واژه‌های مناسب دقت کنید.
۲- به جای جملات منفی از جملات مثبت استفاده کنید. به جای اینکه بگویید این کار را نکردی، بگویید فکر می‌کردم این کار را می‌کنی. یا به جای اینکه بگویید نکن بگویید چه کار بکند (با لحن غیر دستوری)
۳- از جملات سه قسمتی بهره ببرید. بگویید در چه موقعیتی، چه عملی، چه احساسی را ایجاد کرده است. جا گذاشتن هر کدام از این موارد خطرِ کلی گویی و ابهام را به دنبال خواهد داشت. مثلا به همسرتان بگویید در مهمانی شب گذشته، هنگامی که با لحن بدی با من صحبت کردی، از دستت عصبانی شدم. اگر همیشه با این سبک صحبت کنید، در هر گفتگو مسئله را محدود می‌کنید و حل کردن یک مسئله محدود خیلی بهتر از یک مسئله بزرگ است.
۴- گفتگو به شرط آمادگی. در هنگام گفتگو، لازم است هر دو طرف در شرايط خوبي باشید. اگر قلبتان با آن كار نباشد، احتمال اينكه به توافق و نتيجه برسید خيلي ضعيف است. اگر در حين صحبت و گفتگو يكي از طرفين خسته و بي حوصله شود، بايد ادامه گفتگو را به زمان ديگري بسپارید تا به نتيجه بهتري برسید.
۵- با احترام، گفتگو كنيد. براي دستيابي به يك توافق واقعي، رعایت احترام ضروري است. در حين گفتگو، بين موضوع مورد بحث و شخصي كه با او بحث مي كنيد، تفاوت قائل شويد. بياموزيد رفتار فرد را نقد كنيد نه خود او را. بي اعتنايي و بي توجهي به او به عنوان يك شخص، نه تنها غير منطقي است بلكه بر روابط نيز تاثير سوء مي گذارد.
۶- منصف باشيد. فقط شرايط و مشكلات خودتان را نبينيد. سعي كنيد طرف مقابل را هم درك كنيد. اصلا خودتان را به جاي او بگذاريد. با اين كار بهتر مي توانيد به مشكلات او پي ببريد.
۷- ذهنتان را روي كاغذ كپي كنيد. پيش از اينكه دلخوري خود را با همسرتان در ميان بگذاريد، ابتدا آن را روي كاغذ بنويسيد. به اين ترتيب، سهم خود را در پيشامد مربوطه بهتر خواهيد ديد. از سوي ديگر نوشتن ماجرا از ابتدا تا انتها باعث آرامش نسبي تان مي شود و در عين حال با يادآوري اتفاقات، به علتهاي آن بهتر آگاه مي شويد.
۸- كاسب امتياز نباشيد. پيشاپيش يادآوري كنيد شايد اصل ماجرا يك سوء تفاهم باشد و قصدتان از صحبت، رفع آن است. مكررا يادآور شويد كه در پي حل مشكل هستيد ونه امتيازهايي كه از اين راه به دست مي آوريد.
۹- مچ گيري ممنوع. سعي كنيد از نكات مثبت كارهاي اخيرهمسر يا آنچه از او پسنديده ايد ذكري به ميان بياوريد تا فضاي مذاكره صميمي شود. انتقادهاي پي در پي، مچ گيري هاي دائمي و محكوم كردن هاي معمول، روحيه طرف را خراب مي كند. نخواهيد به او ثابت كنيد كه اشتباه كرده است و شما بخشنده بوده ايد. از راه تشويق، بهتر مي توانيد تغيير مثبت به وجود آوريد.
۱۰- حق به جانب نباشید. تاكيد كنيد ممكن است مقصر اين ماجراخودتان باشيد، بنابراين محض رفع دلخوري ها اقدام به صحبت كرده ايد. اگر تقصيري داشتيد حتما آن را بازگو كنيد و از همسرتان پوزش بخواهيد. اين كار فضاي گفتگو را بهبود مي بخشد. در اين صورت همسرتان نمي انديشد محاكمه اي در كار است. در ضمن، او نيز به نوبه خود آماده پذيرفتن اشتباهاتش مي شود.
۱۱- دفتر خاطرات را ورق نزنيد. از گذشته هاي دور ياد نكنيد و پس از رفع دلخوري او را وادار نسازيد به گناهش اعتراف كند و از شما عذر بخواهد.
۱۲- عطر صميميت بزنيد. با لحن دوستانه و مهربانانه صحبت كنيد. تمام مدت گفتگو مواظب باشيد خشمگين نشويد. بر چيزي هر چند درست پافشاري نكنيد. اگر موضوعي در آن جلسه حل نشد، گفتگو را به جلسه بعد موكول كنيد.
۱۳- به رای همسرخود وتفاوت های شخصیتی میان خود و او احترام قائل شوید. جهان‌بینی، عادت‌ها و رفتارها، ویژگی‌هایی است که تبدیل به بخشی از وجود فرد شده‌اند و تغییر آنها تقریباً غیرممکن است. احترام به این ویژگی‌ها به رابطه شما انرژی می‌بخشد و آن را قدرتمندتر می‌کند، زیرا همسرتان به این نتیجه می‌رسد که با فردی زندگی می‌کند که وی را با همان خصوصیاتی که داراست، دوست دارد.
۱۴- همیشه همراه همدیگر باشید. دلیل و هدف ازدواج تان را به خاطر بیاورید. تمامی افراد برای برخورداری از رابطه عاطفی و احساسی و ایجاد یک زندگی مشترک تصمیم به ازدواج و تشکیل خانواده می گیرند. پس هرگز پسندیده نیست که همراه زندگی تان را تنها بگذارید و وقت خود را با خویشاوندان و یا دوستان دوران تجرد خود بگذرانید.
۱۵- هر کسی را همراز خود ندانید. سفره دل، پیش نامحرمان باز نکنید. تا آنجایی که می توانید مشکل خود را با هر کسی در میان نگذارید و سریعا راهکارهای پیشنهادی آنان را اجرا نکنید. وقتی شکایت و گله خود از همسر را، نزد شخصی بیان می کنید اولا، کنترل زندگی خود را به دست هر کس و ناکسی می سپارید. دوما، ممکن است آن شخص، فرد دلسوز و مهربانی نبوده و از سر حسادت و ناآگاهی حرفهایی بزند و یا راهکارهایی را ارائه دهد که چندان مساعد حال زندگی شما نباشد و مشکلات بسیاری را برایتان مسبب شود.
۱۶- اهل رفق و مدارا باشید. رفق به معنای نرمی و سازش كردن و مدارا رفتاری برخواسته از درایت و فهم متناسب با توان فرد است تا او را از جایی كه فعلاً قرار دارد به نقطه مطلوب برساند. این موضوع یك ضرورت عقلی برای زیستن است. همانگونه كه انسان‌ها از نظر بیولوژیكی و فیزیولوژیكی متفاوتند؛ از نظر ذوق، كشش، اندیشه، ظرفیت نیز متفاوت هستند پس رفق و مدارا در زندگی ضروری است.
۱۷- انتظارات زناشویی همسرتان را برآورده کنید. آخرین مورد این فهرست که اتفاقاً دارای اهمیت فراوانی نیز هست به رابطه زناشویی مربوط می‌شود. یک رابطه زناشویی ایده‌آل میتواند تأثیر عمیقی بر رابطه میان همسران بگذارد. در مورد خواسته‌ها و تمایلات خود با همسرتان صحبت کنید و حرف‌های او را هم بشنوید. کمتر پیش می‌آید همسرانی که در این بخش از یکدیگر رضایت دارند، احساس نارضایتی عمومی از ازدواجشان داشته باشند.
نکات طلایی ارتباط موثر زوجین
- شایسته است با خصوصیات مردانه و زنانه آشنا شوید و بپذیرید که هیچ زنی مثل یک مرد و هیچ مردی مثل یک زن فکر نمی کند.
- با خانواده همسرتان رفتار خوب و متعادلی در پیش بگیرید. یادتان نرود که خانواده همسر شما خانواده دوم خود شما می باشند.
- وقتی در زندگی زناشویی، اختلاف نظر یا سوءتفاهمی بروز می‌کند، به‌جای سرزنش یکدیگر و ارائه تفسیرهای نادرست به شناسایی مسئله، علت‌یابی و حل آن بپردازید.
- سخت گیری نکنید و تعصب خشک نداشته باشید، مشکلات را جدی نگیرید. نا امیدانه با همسرتان صحبت نکنید و به او نگویید که “نمی توانی” یا “نمی شود”.
- در مشکلات یکدیگر شریک باشید، مشکل همسر شما، مشکل شما هم هست. نسبت به موفقیت و شکست های همسرتان حساسیت و واکنش صحیح نشان دهید.
نتیجه گیری
رمز موفقیت زندگی با عشق در دراز مدت، برقراری گفتگوهایی کارآمد است. هنگامی که دو تن به یکدیگر نزدیک‌تر می‌شوند می‌توانند از وجود تفاوت‌ها برای ایجاد پلی به سوی درک متقابل استفاده کنند. این پیوند را می‌توان از طریق صحبت در مورد احساسات، رویاها و آرزوها در مورد چگونگی یک زندگی مشترک موفق و ایده‌آل تقویت کرد. بهتر است با رافت و ملایمت از سنگینی‌بار مشكلات زندگی بكاهیم. افزودن کمی چاشنی بخشش و گذشت طعم زندگی را ایده آل تر می کند.
سخن آخر
زندگی مشترك پهنه وسیعی از فرصت‌هاست كه زوجین با آرامش و حساب شدگی، مشكلات را پایان كار نمی‌دانند بلكه آنها را بهانه و فرصتی برای آغاز جدید میدانند و با همدلی و هم‌كوشی درصدد حل آنها برمی‌آیند و به هیچ وجه واقع بینی خود را قربانی ایده‌آل‌نگری نمی‌كنند.
زنان و مردان موفق در زندگی زناشویی، به خوبی میدانند که یک زندگی مشترک موفق، رضایت‌بخش، استوار و شاد بدون آگاهی و کسب مهارت‌های لازم و به صورت تصادفی، به وجود نمی‌آید. در زندگی زناشویی، دلخوری‌ها، رنجش‌ها، شکایت‌ها و مشاجره‌ها فراوان است. اگر چنین نباشد، باید نگران بود زیرا به یقین رابطه زوج به سردی گراییده و حتما به هم بی‌اعتنا یا دست‌کم، بی‌تفاوت شده‌اند.
یك زوج موفق میدانند كه تفاوت‌های زن و مرد تناسب است نه نقص و كمال. همسران باید با مطالعه و افزایش آگاهی از تفاوت‌های جسمانی و روان‌شناختی یكدیگر، به مرور زمان شناخت خود را از حساسیت‌ها و روحیات فردی و خانوادگی یكدیگر افزایش دهند و با آنان برخوردی شایسته نمایند.
گردآوری و ترجمه: گروه مترجمین پیام مهر
منابع: talab.org injamax.com nikhamrah.com yjc.ir honarehzendegi.com
دوره های مرتبط
هنر مراقبه و مدیتیشن متمرکز
مدیتیشن شیوه ای فوق العاده، جهت متمرکز کردن نیروهای ذهنی است. فنون مدیتیشن همانند هر مهارت دیگری نیاز به یادگیری و تمرین دارد.
