“سوارا” Swara واژه‌ای سانسکریت و به معنی صوت یا آهنگ صدا است اما به معنی جریان مداوم هوا از طریق یک حفره بینی نیز به کار می‌رود. حفظ و نگهداری حیات در بدن مادی انسان، سلامت عملکرد اندامهای گوناگون، برخورداری از تمرکز ذهن یا پرش افکار همه به جریان هوا در هر یک از حفرات بینی ارتباط دارد.
یوگا به معنی وحدت و یگانگی است از این رو سوارا یوگا شیوه و دانشی است که در آن به کمک کنترل ارادی روند تنفس شرایط لازم برای دستیابی به آگاهیهای برتر فراهم می‌آید. در واقع سوارا یوگا دانشی مربوط به بررسی کامل، ملاحظه، و کنترل ارادی روند تنفس یا “سوارا” است.
پرانایاما فقط به کنترل روند تنفس به شیوه‌های گوناگون می‌پردازد، در حالی که در سوارا یوگا رابطه میان تنفس با فعالیت خورشید و ماه، فصول مختلف سال، شرایط جسمی و روانی افراد گوناگون و مطالب دیگری از این دست مورد بررسی قرار می‌گیرد. بر این اساس دامنه دانش سوارا یوگا در زمینه مسائل مرتبط با تنفس بسیار گسترده تر از پرانایاما است.
در کتاب باستانی «شیوا سوارودایا Shiva Swarodaya» (که مرجع اصلی سوارا یوگا در زبان سانسکریت به شمار می‌رود) آمده‌است که آگاهی از این دانش و بهره گیری از شیوه‌های پیشنهادی آن در آغاز هر کاری سودمند است، از برخاستن از بستر تا استحمام صبحگاهی، غذا خوردن، پرداختن به کارهای روزمره زندگی، فعالیتهای فکری و جسمی و هر کار دیگر.
در این کتاب همچنین به برخی از کاربردهای دانش سوارا یوگا به شرح ذیل اشاره شده‌است:
- دستیابی به سلامت جسمی، روانی و روحی.
- کسب موفقیت در تمرینهای یوگا و مدیتیشن.
- موفقیت در امور روزمره زندگی مانند کار و پیشه، سفر، برخورداری از خواب کافی.
در سوارا یوگا جریان انرژی پرانا از طریق تنفس را به سه دسته تقسیم می‌کنند.
۱. جریان انرژی پرانا از طریق حفره چپ بینی به کانالهای انرژی یا نادیها Nadi را «ایدا نادی Ida Nadi» می‌نامند.
۲. جریان این انرژی از طریق حفره راست بینی «پینگالا نادی Pingala Nadi» نامیده می‌شود.
۳. سرانجام سوارای سوم سوشمانا Sushmana نامیده می‌شود.
ایدا نادی
سوارای سمت چپ یا نفس کشیدن از حفره چپ بینی است. این کانال انرژی (نادی) در سمت چپ ستون فقرات قرار گرفته و نمادی از ماه و دارای ویژگیهای انرژی مادی زنانه‌است. سوارای سمت چپ با فعالیتهای روانی و دستگاه عصبی پاراسمپاتیک ارتباط و در ایجاد آرامش نقش دارد. ایدا نادی یا سوارای چپ با نیمکره راست مغز مرتبط است. این سوارا در نیمه اول یا روشن ماه قمری یعنی از هلال شب اول ماه تا بدر کامل فعال تر است. در کتابهای باستانی آمده‌است هنگامی‌که در روزهای دوشنبه، چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه این سوارا فعال یا غالب باشد، هر عملی در این روزها با نتایج موفقیت آمیزی همراه خواهد بود.
بر پایه متون باستانی در زمان غلبه سوارای سمت چپ بهتر است به اعمال فرخنده مانند ازدواج کردن، ساختن و خرید منزل، محل کار و ساختن معبد یا اقدام به درمان بیماریهای صعب العلاج یا خرید لباس و جواهرات پرداخت.
پینگالا نادی
سوارای سمت راست یا نفس کشیدن از حفره راست بینی است. این کانال انرژی (نادی) در سمت راست ستون فقرات قرار گرفته و نمادی از خورشید و دارای ویژگیهای انرژی مادی مردانه‌است. سوارای سمت راست با فعالیتهای جسمی(پرانیک) و فعالیت دستگاه عصبی سمپاتیک ارتباط دارد و باعث تهییج و تحریک بدن می‌شود. پینگالا نادی یا سوارای سمت راست با نیمکره چپ مغز ارتباط دارد. این سوارا در نیمه دوم ماه قمری یا نیمه تاریک ماه از بدر کامل تا ناپدید شدن ماه فعال تر است. هر عملی که در هنگام غلبه این سوارا در روزهای شنبه، یکشنبه و سه شنبه انجام شود، با نتایج مطلوب همراه خواهد بود.
در متون باستانی آمده‌است که در زمان غلبه سوارای سمت راست بهتر است به اعمالی که به پویایی و تحرک نیاز دارند بپردازیم. در این زمان حل کردن مسائل ریاضی، غذا خوردن، رضایت بخشیدن به حواس پنج گانه، پرداختن به عمل جنسی و لذات جسمی‌توصیه شده‌است.
سوشمانا یا سوارای سوم
محل استقرار این کانال انرژی در مرکز ستون فقرات است. این سوارا نمادی از آگاهی مطلق است و گفته می‌شود تنها زمانی که ایدا و پینگالا هم زمان با هم جریان پیدا کنند، فعال خواهد شد. در زمان فعالیت این سوارا هیچ کاری توصیه نمی‌شود و اصولاً کار کردن نتیجه مطلوبی دربر نخواهد داشت. سوارای سوم نماد رهایی از وابستگیهای دنیوی است و هنگام فعالیت آن تنها پرداختن به مدیتیشن توصیه می‌شود.
چرخه تناوبی سوارا
هر یک از سواراهای چپ و راست حدود هر ۶۰ دقیقه یک بار فعالیت خود را آغاز می‌کنند و بنا به ویژگیهای هر فرد به مدت یک تا یک و نیم ساعت فعال باقی می‌مانند. پس از خاموش شدن جریان در یک سوارا جریان سوارای دیگر آغاز می‌شود و این چرخه در طول شبانه روز ادامه می‌یابد. همان گونه که پیشتر نیز گفته شد، فعالیت این سواراها به وضعیت ماه در آسمان وابسته‌است. زمان طلوع خورشید برای فعالیت سواراها اهمیت فراوانی دارد. به طور کلی در افراد سالم جریان سوارا در زمان طلوع و غروب خورشید عوض می‌شود.
چگونه می‌توان فعالیت سواراها را به دلخواه تنظیم کرد؟
با استفاده از برخی روشها می‌توان جریان انرژی پرانا در هر یک از نادیها را به دلخواه تغییر داد:
- حفره فعال بینی را با انگشت یا گلوله پنبه‌ای ببندید .
- از حفره فعال بینی دم بگیرید و از حفره غیر فعال بازدم انجام دهید.
- با انگشت به فرورفتگی کنار حفره فعال بینی فشار وارد کنید.
- روی سمتی از بدن که حفره بینی در آن سمت فعال است، دراز بکشید.
- با کمک کمپرس آب گرم یا سرد می‌توان جریان سوارا را تغییر داد.
- مصرف غذاها نیز جریان سوارا را تغییر می‌دهد. مصرف غذاهای تند و ادویه‌ای مانند زنجبیل سوارای سمت راست را فعال می‌کند. در حالی که با خوردن خوراکیهایی مانند ماست یا موز سوارای سمت چپ فعال می‌شود.
کاربردهای درمانی سوارا یوگا
به عنوان مثال سرماخوردگی نشانه‌ای از غلبه سوارای سمت چپ است از این رو با عوض کردن جریان سوارا و غالب کردن سوارای سمت راست می‌توان سرماخوردگی را درمان کرد.
یا هنگامی‌که سوارای سمت راست فعال است احتمال بروز ترشی معده و تب بیشتر است، چرا که سوارای سمت راست طبیعتی داغ دارد. از این رو می‌توان با تغییر دادن جریان سوارا این عوارض را درمان کرد.
بدیهی است که در بعد شناخت ارتباط با فعالیتهای جسمی و روانی انسان هنوز سوارا یوگا نیاز به بررسیهای علمی‌دقیق تر دارد و دانسته‌های انسان در این زمینه تا این زمان بسیار کمتر از مجهولات او است.
منبع: مقالات اینترنت
