یوگیها زندگی را به صورت مثلثی در نظر میگیرند که در آن انسان مراحل تولد، رشد، تغییر، تخریب و مرگ را میگذراند. در سالهای اولیه پس از تولد، روند نوسازی و ایجاد بیش از روند تخریب است و این امر پدیده رشد را به همراه دارد. روند رشد در سالهای ۱۸ تا ۲۰ سالگی از حالت صعودی به تدریج به حالتی ثابت میرسد و پس از آن تا سنین حدود ۳۵ سالگی سرعت نوسازی و تخریب به تدریج با هم برابر میشوند. پس از این سالها با شروع دوران کهولت روند تخریب بر روند نوسازی پیشی میگیرد. با وجود این، یوگیها عقیده دارند که ما تنها برای دردکشیدن، رنج بردن، بیماری و مرگ به دنیا نیامدهایم و هدفی بسیار عالی تر در پس تولد ما وجود دارد. اما کشف هدف روحانی زندگی به هشیاری عمیق و خواستهای قوی نیاز دارد و این دو، حاصل جسم و ذهنی سالم و قدرتمند هستند. به همین دلیل پیشینیان ما روش کلی و فراگیر یوگا را پایه ریزی کردند که روند تخریب و افت جسمی و ذهنی را محدود میکند و یا تاخیر میاندازد. این روش برنامهای ساده و طبیعی است که پنج اصل کلی را در بر میگیرد.
۱. ورزش صحیح (آسانا)
آساناهای یوگا علاوه بر رشد تواناییهای جسمی، در افزایش نیروهای ذهنی فرد نیز موثر هستند. این حرکات به گونهای طراحی شدهاند که قدرت، انعطاف و سلامتی جسمیرا در کنار هم ایجاد میکنند. این حرکات علاوه بر آثار شگرف روی ماهیچهها و مفاصل، برای امعاء و احشاء داخلی نیز مفید هستند.
۲. تنفس صحیح (پرانایاما)
بر اساس عقاید یوگیها، پرانا یا انرژی نهفته در فضا، به کنترل ذهن و جسم کمک میکند. به عقیده آنان بارزترین تظاهر پرانا در جسم انسان، حرکات تنفسی است. یوگیها با انجام تمرینهای تنفسی (پرانایاما)، انرژی پرانا را در جسم و ذهن خود ذخیره میکنند.
۳. رهاسازی صحیح (شاواسانا)
در شاواسانا، روند رهاسازی از ماهیچهها و مفاصل آغاز میشود اما به تدریج به احشاء داخلی، ذهن و حتی در مراحل پیشرفته به رها سازی جسم و رویارویی با قدرتهای درونی و در نهایت رسیدن به صلح درونی خواهد انجامید.
۴. رژیم غذایی صحیح (گیاهخواری)
رژیم غذایی یوگا، گیاهخواری همراه با مصرف فرآوردههای لبنی است. شعار یوگیها خوردن برای زیستن و نه زیستن برای خوردن است.
۵. تفکر مثبت و مدیتیشن (ودانتا و دیانا)
هنگامیکه سطح آب دریاچهای آرام و بی حرکت باشد، بستر آن بهتر دیده میشود و به همین ترتیب در صورتی که ذهن ما آرام و ثابت باشد، هویت خود را بهتر درک خواهیم کرد. اساس تمرینهای ذهنی یوگا نیز همین پدیدهاست. در مدیتیشن، ذهن فرد چنان متمرکز میشود که از قید زمان، مکان و تعلقات رها میشود و تنها پس از رسیدن به این مرحله از تمرکز، مدیتیشن و حرکت به سوی خودشناسی آغاز میشود.
یوگا نوعی زندگی بر پایه انضباط شخصی است و شعار اصلی آن ساده زیستی و تفکر برتر است. بر اساس تعالیم یوگا، جسم انسان مانند معبد و وسیله نقلیهای برای روح محسوب میشود و به همین دلیل نیازهای ویژهای دارد که باید برای عملکرد صحیح و بهینه آن، این نیازها برآورده شوند.
منبع
Sivananda. Yoga Teachers’ Training Manual