بابونه گیاهی با دوام به ارتفاع حدود ۳۰ تا ۴۵ سانتیمتر است که در تابستان گل میدهد. به صورت سنتی این گیاه از قرنها پیش در اروپا بهدلیل عطر فراوان در پارکها، باغها و گذرگاهها کاشته میشد. بابونه گیاهی محبوب در میان گیاهان دارویی است. دو نوع بابونه با خواص پزشکی بارز وجود دارند که عبارتند از بابونه نژاد آلمانی و نژاد روسی. هر دو خواصی مشابه دارند اما بابونه آلمانی محبوبیت بیشتری دارد زیرا تلخی طعم آن نسبت به نوع روسی کمتر است. از سوی دیگر بابونه روسی به دلیل عطر بیشتر شهرت دارد.
یکی از ترکیبات اصلی تشکیلدهنده بابونه روغنی فرار و لطیف و آبی رنگ است که از گل آن به دست میآید و عامل اصلی عطر خاص گل بابونهاست. ترکیبات موجود در گل بابونه تاثیر آرامبخش شگرفی بر دستگاه عصبی و لوله گوارش دارد. این گیاه دارویی هم چنین در درمان بیخوابی و رفع کابوسهای شبانه نقش قابل ملاحظهای دارد.
مهمترین خواص دیگر بابونه عبارتند از اثر ضدعفونیکننده، ضدالتهاب و ضدحساسیت، تاثیرات آرامبخش و تسکیندهنده درد و همچنین تقویت دستگاه هاضمه. چای بابونه از دم کردن گل این گیاه که گلی کوچک اما پربرگ به قطر ۱.۵ سانتیمتر و سفید رنگ است تهیه میشود و به دلیل طعم تلخ این گل چای آن را با عسل شیرین میکنند.
نوشیدن چای بابونه موجب از میان رفتن اسپاسم و گرفتگی ماهیچههای دستگاه گوارش میشود و در درمان دل درد، نفخ و ناراحتیهای گوارشی، عصبی و ناهنجاریهای ناشی از استرس مفید است.
دم کرده گل این گیاه پرفایده حاوی ترکیباتی است که با منظم کردن حرکات دودی روده هم در درمان اسهال و هم یبوست موثر است و انواع گوناگون سوء هاضمه را از میان میبرد. بابونه همچنین اشتها را افزایش میدهد و با اثر ضدالتهاب خود موجب بهبود زخمهای معده و دستگاه گوارش میشود. خواص ضد عفونی کننده این گیاه نیز موجب تسریع روند بهبود عفونتهای باکتریایی و قارچی و همچنین تب، سرماخوردگی و آنفلوآنزا میشود. دهان شویه با دم کرده گل بابونه اثر ضدعفونی کننده قابل توجهی بر دندانها و لثه دارد. در مصر باستان نیز از خواص درمانی بابونه سود میبردند. بابونه یکی از ۹ گیاه مقدس بود که ساکسونها به گونهای گسترده از آن به عنوان مسکن و آرام بخش معده سود میبردند. در قرون وسطی نیز از بخور بابونه برای ضدعفونی کردن فضای قصرها و سالنهای بزرگ استفاده میشد.
مصرف جلدی روغن گل بابونه هم تاثیر بسزایی در ضدعفونی و برطرف کردن التهابهای پوستی دارد و ترمیم آسیبهای سطحی پوست را سرعت میبخشد. کمپرس با دم کرده گل بابونه برای سوختگیهای سطحی مفید شناخته شدهاست. بابونه یک ماده ضد حساسیت طبیعی است و از اثرات ضد آلرژی بخور آن میتوان برای تسکین آسم، آلرژیهای تنفسی فصلی، زکام و سینوزیت سود برد. بخور گل بابونه برای بهبود آکنه و جوشهای صورت نیز مفید است. نشستن در تشت حاوی دم کرده بابونه در التیام بواسیر موثر است.
بابونه مسکنی فوقالعاده برای سردرد، میگرن، دنداندرد و دردهای عصبی است. ماساژ با روغن این گیاه نیز مسکنی موثر برای دردهای سیاتیک است.
امروز به دلیل خواص شناخته شده بابونه دم نوش آن به صورت چای کیسهای نیز در بازار موجود است.