روی (Zinc) جزء پانزده عنصر معدنی و ضروری است که بدن ما به‌آن نیاز دارد. در بدن انسان حدود یک تا چهار گرم روی وجود دارد که معادل نیمی‌از آهن بدن است. مقدار این عنصر در بعضی از اعضای بدن بیشتر است که نشان‌دهندهٔ نقش مهم آن در این بخشها است. بیشترین مقدار روی در چشم، لوزالمعده و پوست ذخیره شده‌است. به همین‌دلیل روی از ضایعات پوستی، اگزما و سایر عوارض پوستی جلوگیری می‌کند و بیماران بسیاری با چنین ضایعاتی با خوردن مکملهای دارویی سولفات روی و استعمال پمادهای جلدی روی مانند اکسید دو زنگ (Zinc Oxide) درمان می‌شوند. اعمال کار اندام (Physiology) روی در بدن بسیار زیاد و پراهمیت است. این عنصر در بسیاری از فعل و انفعالات شیمیایی بدن شرکت دارد و وجود آن برای حفظ سلامتی و طول عمر و دوری از بیماریها لازم است. یکی از مهمترین علل کمبود روی در بدن نقصان دریافت آن از طریق مواد غذایی است. این حالت به ویژه در کودکان، جوانان و کسانی که به مدت طولانی در حالت پرهیز غذایی هستند، دیده می‌شود. مواد غذایی مصرفی و آب آشامیدنی مهمترین منابع روی در طبیعت هستند. اختلالات جذب روده‌ای هم می‌توانند سبب کاهش مقدار این عنصر مهم در بدن شوند. خوردن سبوس گندم یا سبوس حبوبات دیگر، همچنین مصرف اسفناج همراه با غذا، می‌تواند مانع جذب روی در بدن شود. چهار گروه از داروها شامل آنتی‌بیوتیکها، داروهای مدر، مواد کورتونی و داروهای ضد بارداری باعث تشدید کمبود روی در بدن می‌شوند.
افراد در موقعیتهای زیر نیاز بیشتری به روی دارند و در صورت کافی نبودن میزان دریافت این ماده در بدن آنها،به کمبود روی و عوارض ناشی از آن دچار خواهند شد.
– خانمهای شیرده و باردار.
– افرادی که فعالیت ورزشی مرتب و منظم دارند.
– افرادی که در طی روز زیاد سیگار می‌کشند.
– افرادی که مشروبات الکلی مصرف می‌کنند.
– بیماران مبتلا به مشکلات کبدی و کلیوی یا دیابت و نیز بیمارانی که سکته قلبی کرده‌اند و افرادی که دچار آرتروز هستند. بیماران مبتلا به سرطان و کم خونی هم در این رده قرار دارند.
– کسانی که دچار سوختگی شده‌اند.
– هنگام ابتلا به عفونتها.
– افرادی که مبتلا به جوشهای صورت (آکنه) هستند.
– کسانی که مبتلا به آلرژی، التهاب و زخمهای پوستی هستند.
– افراد دچار نقص ایمنی و کمبود روی معمولاً به طور مکرر به سرماخوردگی مبتلا می‌شوند. کمبود روی موجب ناهنجاری در کارکرد دستگاه ایمنی بدن می‌شود.
در اینجا به‌طور خلاصه به چند عارضهٔ مهم کمبود روی در بدن اشاره می‌کنیم:
– موفقیت در باروری و بارداری به وجود روی در بدن وابسته‌است. فعال نبودن بیضه‌ها در آقایان و تخمدانها در خانمها، کم بودن شمار اسپرمها که در نهایت به ناباروری منجر خواهد شد، از عوارض کمبود روی است.
– کم‌خونی، کمبود ویتامینها واسترس.
– کاهش توان دستگاه ایمنی بدن.
– اختلال در رشد اندامهای جنسی در مرد و زن، و عقب ماندگی رشدی در کودکان.
– ناهنجاری در رشد دستگاه عصبی به‌ویژه در نوزادان و کودکان، اختلالات خلقی- رفتاری مانند افسردگی و اسکیزوفرنی.
– اختلالات حافظه، پوکی استخوان، کاهش استحکام دندانها، ریزش مو، بیماری تیروئید، بی‌اشتهایی و تغییر شکل ناخنها.
– زخم معده، اختلال جذب ویتامین A ، از دست دادن حس چشایی و ناتوانی در تشخیص مزه غذاها، خشکی پوست، کاهش میل جنسی و اختلال حواس بویایی و بینایی.
منابع غذایی روی عبارتند از:
گوشت (در هر گرم آن ۳ تا ۵ میلی‌گرم روی موجود است).
جگر، تخم‌مرغ، میگو، گندم سبوس‌دار، تخم کدوحلوایی و گوجه‌فرنگی.
با خوردن ۱۰۰ گرم عدس یا نخود می‌توان ۴ تا ۵ میلی‌گرم روی وارد بدن نمود.
هر ۱۰۰ گرم ذرت یا گندم سبوس‌دار ۳ میلی‌گرم روی در خود دارد.
تخم کدوحلوایی که در ایران بیش از سایر کشورها استفاده می‌شود در هر ۱۰۰ گرم ۵/۶ تا ۵/۷ میلی‌گرم روی دارد.
جوانه گندم حاوی ۱۷میلی‌گرم روی و به عبارتی غنی از روی است.
در هر ۱۰۰ گرم جگر گوساله ۸/۷ میلی‌گرم روی وجود دارد.
ماده غذایی پراهمیت در رساندن روی به بدن صدف خوراکی است که در هر ۱۰۰ گرم آن ۶۰-۵۹ میلی‌گرم روی وجود دارد و بسیار غنی است که البته در ایران مصرف نمی‌شود.
