سيگار شکل مجاز و از نظر اجتماعي قابل قبول مصرف داروي روان گردان است. در سيگار قريب به ۳۰۰۰ نوع ماده شيميائي وجود دارد و بيش از ديگر مواد مخدر به مصرف کننده زيان وارد مینمايد. نيکوتين سم قوي و کشنده اي است که جزء روان گردان دخانيات محسوب مي شود.حدود ۲۵ درصد نيکوتين موجود در يک سيگار به خون مي رسد و به فاصله حدود ۱۵ ثانيه وارد مغز مي گردد. مصرف نيکوتين در فرد اعتياد ايجاد مي نمايد. مصرف سيگار موجب افزايش غلظت هورمونهاي نوراپينفرين، وازوپرسين، بتا اندورفين، کورتيزول و آدرنوکورتيکوتروپيک میشود. ترشح اين هورمونها اثرات ويژه تخديري و نيز تحريکي در سيستم اعصاب مرکزي مي گذارد. وجود نيکوتين، مونواکسيد کربن، برخي از گازها و هزاران ماده شيميايي موجب بيماريهاي عديده و مرگ و ميرهاي زودرس درجهان است. پژوهشهاي متعدد نشان داده است که مصرف سيگار مي تواند موجب برونشيتهاي مزمن، انفارکتوسهاي مهلک قلب، بيماريهاي عروقي قلب، بيماريهاي عروقي مغز، بيماريهاي ريوي، انواع سرطانها منجمله سرطان ريه، حلق، حنجره، لب و دهان و غيره شود. سوزش و ضعف چشمها، سرفه، تنگي نفس، بوي سيگار در بدن، سياهي و خرابي دندانها، بيماريهاي کبدي، کوتاهي عمر و دهها بيماري ديگر از عوارض سيگار کشيدن است. فرد سيگاري نه تنها خودش در معرض خطرات مختلف است بلکه ديگران را نيز به مخاطره مي اندازد.
طبق آخرين مطالعه بيماري و سلامت كه در سال ۱۳۷۸ انجام شد، ۷۰ درصد افراد سيگاري در ايران زير ۴۰ سال بوده و دو سوم آنها اولين سيگار خود را در سنين جواني کشيده اند.
دکتر حسيني(۱۳۸۶)، دبير انجمن آترواسکلروز، با اعلام اينکه در کشورمان در سال، ۲۱ ميليارد نخ سيگار وارد میشود، هزينه مصرف سيگار را در کشور ۶ هزار ميليارد ريال خواند و گفت: با احتساب هزينه‌هاي درماني بار مالي سيگار بر کشور به ۱۲ ميليارد ريال میرسد. در حال حاضر با وجود ۱۰ ميليون سيگاري در کشور، سالانه ۱۴۶۰ ميليارد تومان بابت خريد سيگار هزينه میشود که دولت بايد سه برابر اين مبلغ را صرف هزينه‌هاي درماني عوارض ناشي از مصرف دخانيات کند. وي با اشاره به اينکه تنها در چهار کارخانه واقع در تهران، رشت، اصفهان و اروميه ۲۷ هزار نخ سيگار توليد میشود به ايسنا گفت: از مجموع ۵۴ ميليارد نخ سيگار، سه ميليارد نخ توليد داخل و مابقي به صورت قاچاق از کشورهاي خارجي وارد میشود.
پژوهشهاي انجام شده در مورد «کاربردهيپنوتيزم در ترک سيگار» نشان دهنده تأثيرات زياد آن در درمان اعتياد به مصرف دخانيات بوده است. اينکه چگونه هيپنوتيزم براي بهترين تأثيرگذاري مورد استفاده واقع شود و اينکه ميزان تأثيرگذاري آن در قطع وابستگي رواني تا چه ميزان است مورد بحث در مجامع علمي گوناگون بوده است.
دکتر ون‌ددن‌روث (Von Dedenroth) به موفقيت قريب ۹۴٪ مراجعانش در ترک سيگار به‌کمک هيپنوتيزم اشاره نموده است. تعداد قابل توجهي از مؤلفان به نتايج متوسط تأثيرگذاري هيپنوتيزم در ترک اعتياد اشاره نموده اند. نکته مهم اينکه شيوه هيپنوتيزم اعمال شده، کارايي درمانگر و خصوصيات شخصيتي و قدرت هيپنوتيزم پذيري فرد سيگاري از عوامل مهم در فرايند ترک سيگار محسوب مي شوند.
ترک يکباره و نيز ترک تدريجي عادت به مصرف سيگار هر دو مورد تأييد درمانگران مختلف واقع گرديده است.هر چند برخي از درمانگران اعتقاد دارند که ترک تدريجي مي تواند ضريب اطمينان بيشتري را براي ترک داشته باشد، برخي ديگر ترک يکباره را مؤثرتر گزارش نموده اند.
دکتر ون‌ددن‌روث (Von Dedenroth) قوياً به ترک تدريجي ۲۱ روزه بعد از اولين جلسه هيپنوتيزم اعتقاد داشت.
دکتر اسپيگل (Spiegel) به ترک يکباره مصرف توأم با اولين جلسه هيپنوتيزم اعتقاد داشت که سه تا چهار جلسه مؤثر و قوي هيپنوتراپي براي ترک کافي است. تحقيقات ايشان حاکي از موفقيت بالائي در ترک اعتياد به سيگار بوده است.
دکتر هال و کرسيلينک (Hall & Crasilneck) عبارات القائي ساده اي را در هيپنوتيزم براي ترک بکار مي برند. عباراتي از قبيل:
“تو به سادگي نه تمايلي براي مصرف سيگار خواهي داشت و نه سيگار خواهي کشيد”.
“تو به راحتي سيگار را کنار مي گذاري و تمايلي براي آن نخواهي داشت”.
“با ترک سيگار نه به اشتهايت افزوده خواهد شد و نه حالات عصبي خواهي داشت”.
“با ترک سيگار به کمک هيپنوتيزم ممکن است صرفا‍ً مشکلات کمي به لحاظ جسماني و رواني و خواب راحت به علت ترک داشته باشي که کوتاه مدت است”.
دکتر پليتير(Pelletier) از القائاتي چنين استفاده مي کرد:
“تو هرگز تمايلي به گذاشتن سيگار در دهان خود نداري”.
“تو در حد تعادل غذا میخوري و دليلي براي افزايش وزن شما وجود ندارد”.
وي از مراجعانش میخواست که ضمن بيان اين القائات در درون خود آنها را تصور نيز بنمايند.
مشاهدات باليني نشان داده که معمولاً سه جلسه هيپنوتراپي مؤثر کافي خواهد بود که فرد تحت تأثير قرار گرفته اعتياد به سيگار را کنار بگذارد. ولي براي اطمينان بيشتر از فرد خواسته میشود تا حداکثر سه هفته و هر هفته يک جلسه مراجعه نموده تحت آخرين درجه هيپنوتيزم قرار گرفته باشد و برنامه هايش تحت نظارت پيش رود.
منابع :
Spiegel H: A single-treatment method to stop smoking using ancillary self- hypnosis. Int J Clin Exp Hypn 18:235, (1998).
VonDedenroth TEA: The uses of hypnosis in 1000 cases of tobaccomaniacs.Am J Cl: n Hypn10:194,(1998).
Pelletier AM: Hypnosis in the treatment of obesity and tobacco addiction. Delivered at the Annual Scientific Meeting of the American Society of Clinical Hypnosis, Boston, (2001).
Hall JA, Crasilneck HB: Development of a hypnotic technique for treating chronic for treating chronic cigarette smoking.Int J Clin Exp Hypn 28:283, (1990).
دکتر ساعد احمدی
